Spadochroniarstwo: Dlaczego doszło do kolejnej tragedii?

Z kamerą skakać chce każdy. Moc czują starzy i młodzi. Kamer przybywa, ich rozmiar się zmniejsza a możliwości rosną. Czasem tuż po kursie AFF słyszę pytania, kiedy będzie można sobie zamontować kamerę na kasku.

Tymczasem kamery na kaskach to stosunkowo młody pomysł w ewolucji technicznej spadochroniarstwa. Oczywiście kilkadziesiąt lat temu również latano ze sprzętem, i to bardzo ciężkim sprzętem, na głowie ale były to szczególne okazje.

foto: dzienniklodzki.pl

Teraz liczba skoczków z dodatkową, doczepioną do kasku niekształtną bryłą rośnie.

Jednocześnie tendencja do zmniejszania czasz spadochronowych ma się zupełnie dobrze. Mało kogo trwale zniechęcają do używania małych spadochronów coraz częstsze katastrofy na agresywnych, wyczynowych czaszach. Każdy czuje moc. Każdy myśli, że problem małych spadochronów właśnie jego nie dotyczy.

Małe spadochrony to nie tylko zmniejszony margines błędu, poza którym są już trwałe uszkodzenia ciała. To także znaczne zwiększenie zagrożenia poważnych skręceń linek połączonych z gwałtownym nurkowaniem. Rozmiar a więc i związana z nim inercja masy powietrza w napełniających się komorach oraz zmieniony kształt, coraz bardziej zawężający się nad głową w trakcie otwierania mają niebagatelne przełożenie na przebieg popularnego skręcenia linek.

Wreszcie trzeci punkt programu – marketingowe, złote pomysły inżynierów, które są jakże słabo przetestowane. Choćby nowoczesne systemy natychmiastowego otwierania zapasu w momencie odczepiania nieprawidłowo napełnionej czaszy głównej.

Warto pomyśleć, że zapasowy spadochron, który skądinąd jest prostą i efektywną konstrukcją musi przejść przed produkcją serię testów. To wymogi standardów produkcji ETSO lub TSO. Zapas jest niezwykle godnym zaufania urządzeniem jeśli otwierany jest w otwartą przestrzeń. Gdy nad głową nic już nie ma. Dziesiątki lat doskonalenia, upraszczania, poprawiania jakości używanych materiałów doprowadziły do stworzenia spadochronów zapasowych oraz współpracujących z nimi pokrowców.

W tym samy jednak czasie toczyła się okrutna walka o klienta. Nowinki techniczne miały przekonać do wyboru tej lub innej marki. Szybkość była ważna, więc faza testów została przeniesiona na użytkowników. Oczywiście wiadomo z jakim skutkiem. Systemy spadochronowe przestały już się upraszczać. Zaczynają być bardziej skomplikowane w imię przyspieszenia ich pracy. Na pozór to klarowna idea. Jednak tylko na pozór. Jeśli bowiem stosujemy procedury bezpieczeństwa, w których uwzględniamy minimalną, bezpieczną wysokość zadziałania spadochronu zapasowego to te nowinki są skierowane tylko i wyłącznie do grona osób łamiących zasady. Może to przewrotna myśl, może da się znaleźć scenariusze, gdzie rozsądny skoczek zostanie ocalony dzięki zaoszczędzeniu 20-30 metrów napełniania zapasu.

Jednak druga strona medalu pozostaje nadal niezbadana. Potencjalnie więc są tam rzeczy, o których nie pomyślano, a które w trybach statystyki skoków cały czas cykają. Co jakiś czas wystukując fałszywy ton, ucząc jak znaleźć pęknięcie w gładkim, normalnym przebiegu skoku.

W Polsce wydarzył się śmiertelny wypadek. Los dopadł bardzo doświadczonego skoczka. 

Tryby maszyny losującej zatrzymały się na połączeniu kilku świeżych wynalazków spadochroniarstwa: wingsuit, kamera na kasku, nowoczesny RSL, mały spadochron.

Związek tych oddzielnie stosowanych nowalijek jest mało znany (pod kątem przeprowadzania testów). Każda z nich stosowana osobno nie wiąże się z poważnym zagrożeniem. Tu jednak mieszanka okazała się wybuchowa.

Wingsuit ogranicza możliwości ruchu oraz psychomotoryczne zachowania powrotu do prawidłowej sylwetki.

Mały spadochron chętnie przyczynia się do gwałtownych linetwistów.

Kamera na głowie stanowi śmiertelny punkt zaczepienia przy inicjowaniu otwarcia czasy w nieprawidłowej sylwetce. Wielu kamerzystów przypłaciło to skręceniem karku.

Kamera na kasku to potencjalny punkt zaczepienia linek, taśmy łączącej freebag z pilocikem itp.

Wreszcie RSL odbiera skoczkowi możliwość ingerencji w proces przesiadania się z jednego na drugi spadochron. W przypadku nowoczesnego RSL poskręcana czasza gwałtownie wywleka freebag z zapasem, gdy dynamika wirowania linetwista małego spadochronu przenoszona jest właśnie na freebag.

Choć czekamy na szczegóły badania tego wypadku, to informacje już są dość kompletne. Skok na wingsuit, linetwist na głównym spadochronie, inicjacja otwarcia zapasu w nieprawidłowej sylwetce (prawdopodobnie na plecach), napełniajacy się zapas łapie za obudowę kamery na kasku i blokuje się proces napełniania czaszy. W tej konfiguracji skoczek spada na prywatną posesję. Prawdopodobnie jednak zanim ginie w wyniku uderzenia już ma zerwany rdzeń kręgowy, bo zapas zwykle napełnia się dynamicznie a moment jaki przyłożony zostaje do delikatnych kręgów szyjnych jest potężny.

Czy kogoś, czegoś to nauczy?

Pewnie znowu nie. Studenci uczeni są, że skoki są bezpieczne. Producenci zapewniają o doskonałych parametrach wszystkiego. Producenci kasków montują systemy odczepiania kasku, mające poprawić humor kupującemu.

Każdy chce mieć fajne filmy jak najszybciej. Instruktorzy zaś nie będą przecież drążyć tematu, który nie jest trendy bo mogą zniechęcić potencjalnych klientów.

Taniec głupoty procesu szkolenia i indywidualnych tragedii cieszy więc tylko tłuszczę, która przekonuje się, że lepiej było zostać przed telewizorem niż zaczynać skoki.

Przypominam więc, że:

• kamery powinno się montować nie wcześniej niż po uzyskaniu licencji C,
• każdy powinien umieć pozbyć się swojego kasku w przeciągu 2 sekund, co powinno być przetrenowane. Tylko niektóre strefy zrzutu na świecie wprowadziły taki proceder, gdzie skoczek trzymany za kask ma się z niego uwolnić. Takie treningi zwiększają myślenie o zagrożeniach.
• do skoków wingsuit na początku zalecano duże spadochrony, ze względu na zaburzenia procesu napełniania, oraz odmienne ułożenie paczki głównego spadochronu w pokrowcu,
• RSL zalecany jest dla spadochronów tandemowych oraz spadochronów szkolnych (a to są duże, stabilne czasze)
• W przypadku skoków z kamerami warto bardzo mocno zastanowić się nad RSL, ja od lat nie używam tego systemu.

Łączenie tego razem zaczyna być niezwykle niebezpieczne.

Przykre jest to, że analiza splotu zdarzeń opiera się o tragedię człowieka, właściwie o tragedię bliskich, których pozostawił.

Kolejny raz można mieć nadzieję, że komuś następnemu przemyślenie tragedii uratuje życie.


na forumspadochronowe.pl jest wątek dotyczący tego wypadku, gdzie toczy się aktualnie dyskusja

Oto raport wstępny PKBWL w formacie .pdf